Jego Świątobliwość Siedemnasty Karmapa komentuje autobiograficzne dzieła Ósmego Karmapy Mikjo Dordże

Wiosenne nauki Dharmy Arja Kszema

19 lutego 2021

Jego Świątobliwość powitał wszystkich bardzo serdecznie, po czym oznajmił, że na ten dzień przypadają urodziny Ciamgona Wadżradhary Tai Situpy. Poprosił słuchających i oglądających go o włączenie się w recytację modlitw o długie życie dla Tai Situ Rinpocze, napisanych przez poprzedniego Drupona Deciena Rinpocze i wypraszanie, by jego aktywność przynosiła owoce tak, jak sobie tego życzy.

Badanie żywotów pierwszych ośmiu Karmapów

Jego Świątobliwość przeprowadził bardzo wnikliwe badania żywotów pierwszych ośmiu inkarnacji Gjalłanga Karmapy, czytając i porównując teksty historyczne, dokumenty i zapisy chronologiczne karma kamtsang sporządzone przez mistrzów kagju. Podstawą do pierwszej części nauk tego dnia były w szczególności: biografia Siódmego Karmapy autorstwa Pierwszego Gjaltsaba Rinpocze, zatytułowana Wyzwolenie Rangdziunga Kunkhjena Tsokje Dordże Miphama Ciekji Gjalpo oraz rękopis Daty wcieleń Karmapów.

Z tych źródeł Jego Świątobliwość zdołał zgromadzić informacje biograficzne pierwszych ośmiu Karmapów. Wśród tychże danych były m.in. nazwy klanów, miejsc narodzin (jak znamy je dziś), daty narodzin, imiona rodziców, imiona otrzymane w dzieciństwie i po wyświęceniu oraz daty śmierci. Jego Świątobliwość przedstawił tabele dla każdego z Karmapów, streszczając najważniejsze dane, jakie odkrył. W tym miejscu podziękował licznym przyjaciołom w Dharmie, którzy pomogli mu, podróżując do miejsc narodzin różnych Karmapów w Chinach, aby zbadać dawne nazwy tych okolic i zrobić zdjęcia tych miejsc, jak wyglądają dzisiaj.

Pierwszy Karmapa Dusum Khjenpa: miejsce narodzin potwierdzone

Według tabeli sporządzonej przez Jego Świątobliwość Dusum Khjenpa urodził się w roku męskiego Żelaznego Tygrysa (1110). Jego rodzicami byli Gompa Dordże i Lhatok Sagang. Po przyjęciu święceń otrzymał imię Ciekji Drakpa i według tybetańskich kalkulacji dożył wieku 84 lat.

Poprzednio istniały spory co do miejsca narodzin Pierwszego Karmapy i Jego Świątobliwość postanowił je teraz zażegnać. Dusum Khjenpa urodził się w miejscu o nazwie Raktak (Ratak, Rathak, Ratsak) w Tre (nazywane też Treło lub Kreło, a ostatnio Treho), w dystrykcie Kardze w Khamie. Również w Tre urodził się Dziewiąty Karmapa oraz dwóch Szamarpów. Dlatego właśnie aż do czasów Dziesiątego Karmapy w rejonie Treło nauki rozkwitały i wznoszono klasztory kagju. Jednak najazd Mongołów zniszczył prawie wszystkie klasztory karma kamtsang – ostały się jedynie trzy. Dlatego też wraz z upływem lat coraz mniej osób interesowało się historią karma kagju. Co więcej, wymieszano historie Karmapów z życiorysami Szamarpów. Jego Świątobliwość wyraził nadzieję, że jego objaśnienia pomogą wyklarować historię.

Obecnie opowiada się nieraz, że Dusum Khjenpa urodził się w rejonie Bociok. Wciąż mieszkają tam jego potomkowie, jest wiele opowieści z tym związanych, mogą oni też pokazać liczne przedmioty należące do Dusuma Khjenpy. W 2010 roku, gdy obchodzono dziewięćsetną rocznicę narodzin Pierwszego Karmapy, w książce Jego Świątobliwości i w internecie Bociok został wymieniony jako miejsce narodzin. Jednak Jego Świątobliwość nadmienił, że w tekstach pisanych jako właściwe miejsce podaje się Raktak. Tak się złożyło, że jakieś dwa lata temu Jego Świątobliwość otrzymał stary dokument pt. Zapis podróży odłamka wadżry, napisany przez osobistego lekarza i asystenta Ósmego Karmapy Mikjo Dordże, Gelonga Siangkarłę Dżikme Ngagki Gjatso. Jego Świątobliwość pokazał na ekranie fragmenty Zapisu podróży w zestawieniu ze współczesnymi zdjęciami opisywanych miejsc. Czytając opisy licznych regionów, przez które przejeżdżali asystenci i szczegóły zapisków z podróży, Jego Świątobliwość był w stanie potwierdzić, że Tre (w tymże tekście jako Treło Rangtak) było miejscem przyjścia na świat Dusuma Khjenpy. Inny tekst, Złota girlanda kamtsangu, w którym cytuje się autobiografię Karmy Pakszi, również wskazuje na Kamkhjim w Tre jako miejsce narodzin Dusuma Khjenpy. Badania przeprowadzone przez Jego Świątobliwość doprowadziły go do wniosku, że Bociok był miejscem narodzin jednego z Szamarpów, ale Dusum Khjenpa naprawdę urodził się w Raktaku, w Tre.

Pierwszy Karmapa Dusum Khjenpa: Założenie trzech siedzib

Według Jego Świątobliwości jednym z najważniejszych czynów Dusuma Khjenpy było założenie kilku klasztorów, w tym trzech głównych ośrodków i stworzenie fundamentów dla nauk karma kamtsang. Te trzy główne siedziby są opisywane i identyfikowane na kilka sposobów. Na przykład, nazywa się je siedzibami górną, środkową i niższą (w oparciu o ich lokalizacje) lub miejscami trzech czakr ciała, mowy i umysłu.

Na potrzeby niniejszych nauk Jego Świątobliwość skorzystał z Przewodnika do Kampo Nenangu Szóstego Szamara Rinpocze Ciekji Łangciuka:

Gampopa miał tylu uczniów, ile gwiazd na niebie, lecz powiedział Dusumowi Khjenpie: „Największe nadzieje pokładam w tobie, siwowłosy Khampo” i jemu zawierzył nauki karma kagju. Powiedział ponadto: „Udaj się do Kampa Gangry w Khamie i zrób tam odosobnienie”, po czym przepowiedział: „O pożytku, jaki przyniesiesz istotom, będzie głośno w całym Khamie, U i Tsangu”.

Dlatego właśnie Dusum Khjenpa udał się do Kampo Nenangu w Khamie, odbył odosobnienie i urzeczywistnił naturę Dharmy. Następnie uczył wielu uczniów i założył pierwszą siedzibę Kampo Nenang.

Trzy główne siedziby związane z Karmapami to:

• Kampo Nenang – siedziba niższa – czakra ciała (obecnie klasztor gelug)
• Karma Gyn – siedziba środkowa – czakra mowy
• Okmin Tsurphu – siedziba wyższa – czakra umysłu

Szósty Szamar Rinpocze pisał również o pięciu świętych miejscach. Prócz miejsc związanych z ciałem, mową i umysłem wymienił też Pongri na wschodzie jako miejsce właściwości oraz Dabpę Pangphuk jako miejsce aktywności. Późniejsi nauczyciele, w tym Trzynasty Karmapa i Dziamgon Kongtrul Lodro Thaje mieli inne sposoby klasyfikowania. Na przykład w Niesekciarskiej historii Dharmy wymienia się dwa miejsca właściwości: Pungri na wschodzie i Kamkhjim w Tre, nieopodal miejsca narodzin Dusuma Khjenpy, oraz dwa miejsca aktywności: Bara i Drama Drusi.

Kolejni Karmapowie i ich synowie serca założyli wiele słynnych klasztorów, lecz historycznie rzecz biorąc były trzy siedziby i pięć świętych miejsc ciała, mowy i umysłu. Jego Świątobliwość dodał, że lepiej będzie, jeśli ich założenie przypiszemy Dusumowi Khjenpie. Przypomniał słuchaczom, że Dusum Khjenpa praktykował w Karma Nenangu, urzeczywistnił tam dharmatę i w tym miejscu wybudował klasztor. Jego mieszkańcy byli nazywani karma nenangpami lub karma kamtsang.

Od Drugiego do Siódmego Karmapy: ogólne dane

W dalszej części Jego Świątobliwość krótko omówił dane biograficzne, jakie zgromadził na temat Karmapów od Drugiego do Siódmego. Ogólnie rzecz biorąc, wszystkie inkarnacje Karmapy to głowy karma kamtsang i dlatego założone przez nich ośrodki klasztorne są niezwykle święte. W szczególności klasztory Dusuma Khjenpy stanowią bazę nauk karma kamtsang. Dziś wiele spośród nich popadło w ruinę. Tym niemniej Jego Świątobliwość nakłaniał słuchaczy, by je szanowali i by rozumieli na czym polega ich waga.

Drugi Karmapa, mahasiddha Karma Pakszi (1206-1283), odnowił trzy klasztory Dusuma Khjenpy i zapewnił dalsze szerzenie się nauk. To w tym czasie lub nieco później zaczęła funkcjonować nazwa karma kagju. Rok narodzin Karmy Pakszi jest nie do końca pewny. Istnieją rozbieżne relacje, być może ze względu na różne tradycje liczenia lat. Tak więc między odejściem Pierwszego a narodzinami Drugie Karmapy jest przerwa dziesięciu lub więcej lat. Jest to najdłuższy czas między inkarnacjami jakichkolwiek Karmapów.

Jego Świątobliwość wspomniał o Trzecim Karmapie Rangdziungu Dordże (1284-1339), który zmarł w Xanadu, jednej z dwóch stolic imperium mongolskiego. W dzień po jego odejściu wiele osób widziało twarz Rangdziunga Dordże w księżycu i stąd tradycja malowania Trzeciego Karmapy na tle pełni.

W podobny sposób Jego Świątobliwość przekazał informacje o Karmapach od Czwartego do Siódmego.

Ósmy Karmapa Mikjo Dordże: Początek Pochwały „Bez wytchnienia szukał…”

Pierwsze strofy w Dobrych czynach i w „Bez wytchnienia szukał…” są ze sobą powiązane. Jego Świątobliwość nadmienił, że początkowo Mikjo Dordże ofiarował Pochwałę „Bez wytchnienia szukał…” Karmie Trinlepie, który jednak uważał, że nie posiada odpowiednich właściwości, by ją przyjąć, więc oddał ją Mikjo Dordże.

Pochwały „Bez wytchnienia szukał…” naucza się pod kątem dziewięciu punktów. Pierwszy z nich wyjaśnia jak Ósmy Karmapa zetknął się z naukami i jak przywiódł do nich inne osoby. Pierwsza strofa mówi:

Bez wytchnienia szukał niezawodnej esencji
Pouczeń niezrównanego Nauczyciela,

Uzbrojony w dyscyplinę, nie zbaczał ze ścieżki
I praktykował pełnię Nauk – jemu zanoszę modlitwę.

Pało Tsuglak Trengła wyjaśnił, że gdy Mikjo Dordże zetknął się z naukami Buddhy, nie zadowalał się jedynie imionami nauczycieli czy też stwierdzeniem, że klasztory i symbole ciała, mowy i umysłu są naukami. Mikjo Dordże czuł powołanie, by zrozumieć prawdziwe znaczenie tekstów. I dopiero wtedy rozpoczął studiowanie. Później był w stanie wprowadzić w nauki innych.

Jego Świątobliwość mówił o etapach wejścia w nauki przez Mikjo Dordże, poprzez winaję. Winaja, będąca głównie ślubowaniami indywidualnego wyzwolenia, to m.in. śluby nowicjatu, które można przyjąć, rozpoczynając nauki oraz śluby bhikszu. Jego Świątobliwość omówił ślubowania, jakie Mikjo Dordże przyjął od lat siedmiu aż do pełnego wyświęcenia bhikszu. Ponadto Karmapa opowiedział o pierwszych dwóch Gjaltsabach Rinpocze, jako że drugi z nich, Taszi Namgjal, udzielił świeckich ślubów i ślubowań nowicjatu Mikjo Dordże. Na zakończenie Jego Świątobliwość zapowiedział, że piątego dnia przejdzie do kolejnego tematu, a więc trudności, na jakie napotykał Ósmy Karmapa, w szczególności związanych z porzucaniem złych przyjaciół, a także o tym, jak gdy Mikjo Dordże nie miał wystarczającej władzy, znalazł się pod kontrolą asystentów.