Uczniowie serca

Przez dziewięćset lat Karmapowie pełnili rolę głównych filarów szkoły karma kagju. W każdym kolejnym wcieleniu otaczali opieką dom karma kamtsang, wspierani przez grono dzierżawców linii. Każdy z przedstawionych poniżej lamów dołączył do niej jako uczeń Karmapy, po czym stał się jednym z jego sześciu synów serca. Każdy z nich wniósł swój indywidualny wkład w rozkwit nauk karma kagju. Ich osobiste przymioty i działania wzbogaciły także działalność całej szkoły.

Klasztor Situ Rinpoczego we wschodnim Tybecie od momentu założenia w 1729 roku był drugim najważniejszym ośrodkiem szkoły karma kagju (po Tsurphu) i do dziś przechował tę tradycję buddyzmu w Khamie. Imię Gjaltsab dosłownie znaczy „regent, namiestnik”, a linia Gjaltsaba Rinpoczego wzięła na siebie szczególną odpowiedzialność za szkołę Kagju w okresach interregnum, pomiędzy jednym Karmapą a następnym. Wielki wkład w rozwój studiów naukowych szkoły karma kagju wniósł Szamar Rinpocze, a jego relacje z władcami Tybetu w XV i XVI wieku przyczyniły się do bujnego rozkwitu linii w owym czasie. Dzięki umiejętnym działaniom Treho Rinpoczego i Gjaltsaba Rinpoczego linia Kagju zdołała przetrwać podczas wielkich historycznych zawirowań w XVII i XVIII wieku. Ze względu na skomplikowaną sytuację, jaka wytworzyła się w XVIII wieku wokół Dziesiątego Szamarpy, rząd tybetański zakazał intronizacji jego kolejnych wcieleń. Z tego powodu od końca XVIII do połowy XX wieku Szamar Rinpocze nie mógł odgrywać żadnej istotnej roli w przekazie nauk karma kagju. W tym właśnie czasie inkarnacje Dziamgona Kongtrula Rinpoczego dołączyły do grona uczniów serca Karmapy, wzbogacając linię kagju jego wszechstronną wiedzą oraz duchem jedności i współpracy.

Każdy Karmapa rodzi się jako naczynie w pełni przygotowane do utrwalania nauk linii, ale proces wypełniania tego naczynia przekazem tejże linii powtarza się za każdym razem od nowa. Choć zazwyczaj Karmapowie rozpoznają inkarnacje swych sześciu uczniów serca, to żaden z nich nie ma wyłącznego prawa do rozpoznawania inkarnacji Karmapy. Historycznie rzecz ujmując, uczniowie serca wypełniali ten obowiązek wspólnie. W każdym życiu Karmapa ponownie otrzymuje abhiszeki, instrukcje i ustne pouczenia linii karma kagju, najczęściej od wielkich mistrzów, którzy otrzymali je bezpośrednio od poprzedniego Karmapy. Lamowie linii służą zatem jako pomost łączący poprzednią i następną inkarnację Karmapy, przechowując powierzone im nauki i przekazy do momentu, w którym mogą zaofiarować je z powrotem kolejnemu wchodzącemu w dorosłość Karmapie. Karmapowie zaś zazwyczaj rozpoznają i intronizują inkarnacje innych lamów linii karma kagju. Karmapowie i dzierżyciele linii utrzymują ze sobą bliskie relacje, pełne wzajemnej troski i współpracy trwającej przez wiele żywotów.

Szamar Rinpocze

Pierwszy Szamar Rinpocze, Drakpa Senge (1283–1349) był uczniem Trzeciego Karmapy. Będący jego drugą inkarnacją Khacie Łangpo (1350–1405) zaczął przypominać sobie zdarzenia ze swoich przeszłych żywotów tuż po tym, jak podczas wizji przemówił do niego Czwarty Karmapa, budząc jego uśpione zdolności.

Wiele ważnych tekstów karma kagju zostało napisanych przez kolejne inkarnacje linii Szamara Rinpoczego, która zrodziła kilku wybitnych uczonych.

Szamarpowie służyli radą książętom dynastii Rinpung, gdy rządzili w środkowym Tybecie, oraz rodzinie Tsang, która przejęła po nich władzę. Szamarpowie często odgrywali ważną historyczną rolę w życiu politycznym Tybetu.

Drugi Szamarpa Kacie Łangpo

Linia Szamara Rinpoczego

Drakpa Senge (1283–1349)

Khacie Łangpo (1350–1405)

Ciepel Jeszie (1406–1452)

Ciekji Drakpa Jeszie Pal Sangpo (1453–1524)

Kyncio Jenlak (1525–1583)

Ciekji Łangciuk (1584–1630)

Jeszie Njinpo (1631–1694)

Ciekji Dyndrup (1695–1732)

Kynciok Gełe Dziungne (1733–1740)

Ciedrup Gjatso (1741/42–1792)

przywrócony jako XIII Ciekji Lodro (1952-2014)

Tai Situ Rinpocze

Pierwszy Tai Situ Rinpocze Ciekji Gjaltsen (1377–1448) był uczniem Piątego Karmapy. Choć dużą część swego życia spędził, medytując w jaskiniach, jego sława sięgała tak daleko, że cesarz dynastii Ming nadał mu tytuł Tai Situ. Ósmy Tai Situpa (1699/1700–1774) był prawdziwym człowiekiem renesansu: wspaniałym sanskrytologiem, płodnym uczonym i artystą oraz fundatorem wielu dzieł sztuki. Dzięki rozległemu wykształceniu zyskał przydomek: Situ Pancien.

Główna siedziba Tai Situpów, klasztor Palpung w Khamie, jest głównym ośrodkiem działalności szkoły Karma Kagju we wschodnim Tybecie. Tai Situpowie często byli wielkimi mecenasami sztuki oraz wybitnymi uczonymi, którzy niejednokrotnie odgrywali ważną rolę w nauczaniu kolejnych Karmapów. Powiada się, że tradycyjnie na linii Situpy spoczywa odpowiedzialność za finalizowanie oświeconej działalności Karmapów.

Ósmy Situpa Ciekji Dziungne

Linia Tai Situ Rinpoczego

Ciekji Gjaltsen (1377–1448)

Tashi Namgjal (1450–1497)

Tashi Paldzior (1498–1541)

Ciekji Gocia (1542–1584)

Ciekji Gjaltsen Palsang (1586–1657)

Mipham Ciegjal Rabten (1658–1682)

Nałe Njima (1683–1698)

Ciekji Dziungne (1700–1774)

Pema Njindzie Łangpo (1774–1853)

Pema Kunsang Ciegjal (1854–1885)

Pema Łangciok Gjalpo (1886–1952)

Pema Dynjo Njingje (ur. 1954)

Goszir Gjaltsab Rinpocze

Pierwszy Goszir Gjaltsab Rinpocze (1427–1489) był uczonym o wyjątkowo wszechstronnym wykształceniu. Został uczniem i głównym sekretarzem Szóstego Karmapy i również w przyszłości całą swą energię poświęcał służbie Karmapom. Szósty Karmapa wyznaczył go na nauczyciela swej kolejnej inkarnacji.

Mistrzowie z tej linii zazwyczaj przykładali wielką wagę do praktyki medytacji oraz często angażowali się w budowanie harmonijnych relacji między pomiędzy skłóconymi społecznościami. W niespokojnym wieku XVII Piąty Gjaltsab Rinpocze był w stanie utrzymać przyjazne stosunki z Piątym Dalajlamą i zapobiec przejęciu wielu ważnych klasztorów karma kagju, w tym Tsurpu i Jangpacien, które zostały przekazane w jego ręce. Gdy sytuacja się uspokoiła, Gjaltsab Rinpocze oddał te klasztory ich właścicielom. Gjaltsab znaczy regent, a Goszir Gjaltsab Rinpoczowie tradycyjnie byli odpowiedzialni za klasztor Tsurpu i inne sprawy Karmapów, zanim kolejny Karmapa został odnaleziony, a po latach osiągnął pełnoletniość.

Pierwszy Gjaltsab Rinpocze

Linia Goszira Gjaltsaba Rinpoczego

Paldzior Dyndrup (1427–1489)

Taszi Namgjal (1490–1518)

Drakpa Paldzior (1519–1549)

Drakpa Dyndrub (1550–1617)

Drakpa Ciejang (1618–1658)

Norbu Sangpo (1659–1698)

Kynciok Yzer (1699–1765)

Ciephal Sangpo (1766–1820)

Jeszie Sangpo (1821–1876)

Tenpe Njima (1877–1901)

Drakpa Gjatso (1902–1949/53)

Drakpa Tenpe Japel (ur. 1954)

Dziamgon Kongtrul Rinpocze

Pierwszy Dziamgon Kongtrul Rinpocze, Lodro Thaje (1813–1899) był uczniem Czternastego Karmapy i Dziewiątego Tai Situpy. Lodro Thaje, wspaniały uczony, który praktykował wiele buddyjskich tradycji, był wiodącą postacią ruchu rime, który rozwinął się we wschodnim Tybecie pod koniec XIX wieku.

Jego wysiłki w odnajdywaniu i utrwalaniu rzadkich nauk i przekazów Dharmy ocaliły od zapomnienia wiele elementów tradycji njingma, kagju, sakja i geluk. Lodro Thaje był nauczycielem Piętnastego Karmapy, któremu przekazał całą tradycję szkoły. Drugi Dziamgon Kongtrul przejął ją ponownie od Piętnastego Karmapy i przekazał Szesnastemu.

Pierwszy Dziamgon Kongtrul Lodro Thaje

Linia Dziamgona Kongtrula
Rinpoczego

Dziamgon Kongtrul Lodro Thaje (1813–1899)

Dziamgon Kongtrul Khjentse Yser (1904–1953)

Ciekji Senge (1954–1992)

Lodro Ciekji Njima (ur. 1995)

Pało Rinpocze

Pierwszy Pało Rinpocze (1440–1503) początkowo należał do szkoły njingma, a następnie został uczniem Siódmego Karmapy i założył duży klasztor w Sekhar Guthog, gdzie w przeszłości Milarepa z polecenia Marpy zbudował dziewięciopiętrową wieżę. Będący jego kolejną inkarnacją Pało Tsuklak Trengła (1504–1566) był jednym z najwybitniejszych tybetańskich historyków. Napisał wiele prac z dziedziny filozofii, historii i astrologii. Gdy Siódmy Pało Rinpocze (1719–1781) nadzorował renowację stupy Swajambhu w dolinie Katmandu, zostały nawiązane ważne relacje z królestwem Nepalu.

Wszechstronnie wykształcony Dziesiąty Pało Rinpocze (1912–1991) na prośbę Jego Świątobliwości Dalajlamy nauczał na Uniwersytecie Sanskryckim w Waranasi, a w późniejszym okresie życia także na Zachodzie.

Obecny Pało Rinpocze (ur. 1994) odrodził się w Tybecie, gdzie dziś jest jednym z najwyższych rangą lamów żyjącym na obszarze kontrolowanym przez Chiny.

Trzeci Pało Rinpocze, Fot. Rubin Museum of Art

Linia Nenang Pało Rinpoczego

Ciełang Lhundrup (1440–1503)

Tsuglak Trengła (1504–1566)

Tsuglak Gjatso (1567/68–1633)

Tsuglak Kunsang (1633–1649)

Tsuglak Trinle Gjatso (1650–1699)

Tsuglak Ciekji Dyndrup (1701–1718)

Tsuglak Gała ((1719–1781)

Tsuglak Ciekji Gjalpo (1782–1841?)

Tsuglak Njingje (?–1910)

Tsuglak Małe Łangciuk (1912–1991)

Tsuglak Tenzin Kunsang Ciekji Njima (ur. 1994)

Treho Rinpocze

Historia Treho Rinpoczego nie jest tak dobrze udokumentowana jak w przypadku pozostałych pięciu uczniów serca. Wiadomo, że linia inkarnacji Treho Szabdrung narodziła się w XVI wieku, a jej główną siedzibą jest klasztor Tagna, znany również jako Szang Namling, znajdujący się w północnej części prowincji Tsang w Tybecie.

Treho Rinpocze zaczął pełnić znaczącą rolę w szkole karma kagju podczas swojej trzeciej inkarnacji, jako Treho Tendzin Dargje (1653–1730/1731). Po otrzymaniu nauk od Dziesiątego Karmapy Ciejinga Dordże (1676–1702) Treho Tendzin Dargje został później nauczycielem wielkiego uczonego Situ Panciena, czyli Ósmego Situ Rinpoczego (1700–1774). Treho Tendzin Dargje przewodniczył ceremoniom pogrzebowym zarówno Dziesiątego, jak i Jedenastego Karmapy.

Dziesiąty Treho Rinpocze (Geleg Pel Sangpo) urodził się w rodzinie Jabszi Lalu – należącej do ważnego rodu, z którego pochodzili Ósmy oraz Dwunasty Dalajlama. Był synem jednego z tybetańskich ministrów, Lalu Tsełanga Dordże, i większość swego życia spędził w kontrolowanym przez komunistyczne Chiny Tybecie, gdzie przeżył rewolucję kulturalną.

Trzeci Treho Rinpocze Czime Drupa

Linia Treho Szabdrunga Rinpoczego

Khedrup Ciekji Gjatso (XVI wiek)

Pagsam Łangpo (zm. w połowie XVII wieku)

Tendzin Dargje (1653–1730/31)

Dziangciup Ciekji Ningpo
(także Losang Ciekji Łangpo)

Ciekji Łangpo

Ciekji Norbu

Czime Drupa

Trinle Łangpo

Karma Dzigdrag Małe Łangpo

Geleg Pel Sangpo (zm. na początku XXI wieku)