Karmapa w Princeton rozmawia o sztuce, środowisku, tożsamości płci i aktywizmie

1-2 kwietnia 2015 r. – Princeton, New Jersey

Po duchowym wieczorze poetycko-muzycznym w piwnicach Murray Dodge Hall w Princeton Jego Świątobliwość Karmapa spędził kolejne dwa dni jedząc posiłki ze studentami w kantynach uniwersyteckich, uczestnicząc w zajęciach poświęconych zmianom klimatu oraz rzeźbie, a także rozmawiając z grupami studentów i wykładowców na bliskie Jego sercu tematy: środowiska naturalnego, tożsamość płci, aktywizmu i sztuki.

Zajęcia i rozmowy pozwoliły Jego Świątobliwości spełnić upragnione marzenie, którym podzielił się podczas popołudniowego wykładu w kaplicy Uniwersytetu Princeton:

Od dawna już miałem głębokie pragnienie, by móc choć przez chwilę dzielić doświadczenia amerykańskich studentów i dzięki temu poszerzyć własną perspektywę. Tak naprawdę chciałem przyjechać tu jako student, nie jako wykładowca.

Jego pierwszy poranek na kampusie jako „studenta” rozpoczął się od spotkania z młodymi aktywistami, którzy właśnie zakończyli odosobnienie medytacyjne. Każdy ze studentów opowiedział Karmapie w jakiej dziedzinie działa, a następnie wspólnie zastanawiali się, jak wykorzystać swój wewnętrzny potencjał, gdy muszą stawić czoła napotykanym wyzwaniom. Podobnie jak cała wizyta, to spotkanie zostało również zorganizowanie przez Biuro ds. Życia Religijnego w Princeton.

Następnie Jego Świątobliwość spacerował po kampusie w towarzystwie Matta Weinera, zastępcy dziekana Biura ds. Życia Religijnego oraz Damaris Miller, tegorocznej absolwentki uniwersytetu. Damaris jest laureatką stypendium Princeton – Nagrody im. Labouisse’a – i pracuje w Himalajach z organizacją Khoryug, która jest inicjatywą Jego Świątobliwości Karmapy w dziedzinie ochrony środowiska. Wraz z Mattem Weinerem Damaris pełniła rolę przewodnika Karmapy po Uniwersytecie Princeton.

W jadalni Whitman College oczekiwała na Jego Świątobliwość grupa wykładowców, studentów i pracowników zaangażowanych w kwestie tożsamości płci. Karmapa miał zjeść z nimi obiad. Spotkaniu przewodniczyli Gayle Salamon i Charles H. McIlwain, ale wszyscy uczestniczący przeczytali wcześniej rozdział o tożsamości płciowej z ostatniej książki Karmapy „Szlachetność serca, czyli jak zmieniać świat, zaczynając od siebie„. Obecni najpierw opowiedzieli o tematach swoich badań dotyczących gender oraz powody, dla których zajmują się tym zagadnieniem, po czym wywiązała się dyskusja dotycząca tego, jakim wyzwaniem dla tradycyjnych poglądów na role płci jest buddyjska filozofia współzależności i pustości.

Jak to często bywa w obecności Jego Świątobliwości Karmapy, rozmowa nie ograniczyła się tylko do określenia problemów, ale mówiono też o rozwiązaniach. Karmapa opowiedział o własnych wysiłkach na rzecz zmniejszenia nierównowagi między mężczyznami a kobietami przez oddanie większej władzy mniszkom z Jego linii przekazu, w tym o planach przywrócenia pełnych święceń dla kobiet w tradycji buddyjskiej, począwszy od najbliższej zimy.

Po zakończeniu ożywionego dialogu Jego Świątobliwość udał się na krótki odpoczynek, a następnie wygłosił popołudniowy wykład na temat aktywizmu, środowiska i tożsamości płci. Kolejnym punktem programu było przyjęcie na cześć Karmapy w Domu Wykładowców Princeton, na którym pojawili się zarówno uniwersyteccy dygnitarze jak i kadra wykładowców oraz studenci, którzy wystąpili podczas wieczoru poetycko-muzycznego i brali udział w innych spotkaniach z Karmapą.

Drugi dzień pobytu w Princeton poświęcony był sztuce i środowisku naturalnemu. Poranek Jego Świątobliwość przeznaczył na szczególnie Mu bliski temat ochrony środowiska.

David Wilcove, profesor spraw publicznych, ekologii i biologii ewolucyjnej w Woodrow Wilson School dołączył do Roba Sokolowa, dyrektora ds. wyzwań klimatycznych i energetycznych oraz innych wykładowców, pracowników i studentów związanych z Instytutem Ochrony Środowiska w Princeton. Instytut był jednym z organizatorów wykładu Jego Świątobliwości poprzedniego dnia, a uczestnicy porannej dyskusji zdecydowanie podzielali zaangażowanie Karmapy w ekologię. Tego ranka najchętniej podejmowanymi tematami były zagadnienia gatunków inwazyjnych i buddyjskich praktyk ratowania życia. Jego Świątobliwość objaśnił te praktyki naukowcom, a oni omówili ich wpływ na bioróżnorodność i na same zwierzęta.

Nim spotkanie dobiegło końca, dla wszystkich obecnych stało się przejmująco jasne, jak skuteczna mogłaby być współpraca między naukowcami i przywódcami religijnymi. Nim padły ostatnie słowa Jego Świątobliwość i naukowcy wspólnie określili ogólne rozwiązania oraz konkretne kroki, które należy podjąć, by wprowadzić potrzebne zmiany.

Następnie Jego Świątobliwość Karmapa udał się do Lewis Center for the Arts, gdzie studentka Amber Stewart zaprezentowała Mu galerię sztuki, w której aktualnie można było oglądać instalację będącą jej pracą magisterską. Zatytułowana Black Balance, wystawa poświęcona była doświadczeniu Murzynów, w tym kwestiom rasowym, co również było tematem, który Jego Świątobliwość śledził jeszcze będąc w Indiach.

W południe Jego Świątobliwość spotkał się z grupą artystów, studentów i nauczycieli sztuk wizualnych. Podczas obiadu artyści dzielili się z Karmapą osobistymi doświadczeniami procesu twórczego. Rozmowa dotyczyła takich tematów jak waga porażki i odkrycia w procesie twórczym, a także przeszkody, jaką może być dla artysty myślenie skupione na celu.

Jeden z artystów, ciekawy jak wygląda proces twórczy Jego Świątobliwości, zapytał Karmapę czy doświadczył kiedykolwiek konfliktu między duchowym celem jakim jest wyeliminowanie ego, a egotycznym aspektem pracy twórczej, który jest częścią sztuki.

Jeśli celem twórczym jest stworzenie czegoś, czego nikt wcześniej nie stworzył – odpowiedział – to być może jest to postawa egotyczna. Ale nie uważam, by tworzenie sztuki samo w sobie było czymś egocentrycznym. Akt twórczy może raczej być pracą w przestrzeni nieskończonych możliwości. Najpierw nie ma niczego, a potem coś stwarzamy. Patrząc z punktu widzenia buddyjskiej koncepcji pustości, można to porównać do zera. Zero to podstawa, z której może powstać absolutnie wszystko. I wcale nie musi się to opierać na ego.

Po dyskusji Siedemnasty Karmapa, który sam jest uznanym artystą, dodał do palety swoich twórczych narzędzi kolejne – glinę – i wziął udział w zaawansowanych zajęciach rzeźby. Prowadząca Martha Friedman zorganizowała zajęcia tak, by uczestnicy wspólnie stworzyli kilka glinianych rzeźb. Każda osoba, w tym Jego Świątobliwość, wniosła swój wkład w każdą z rzeźb, przekazując ją kolejnemu artyście. Na koniec omówiono walory każdego ze stworzonych dzieł i wybrano jedno na odlew. Podczas gdy Jego Świątobliwość wraz ze studentami tworzyli swoje rzeźby, Jego siostra Dziecunma Ngodup Pelzom rzeźbiła własne dzieło.

Po zajęciach poświęconych zmianom klimatycznym i komunikacji Jego Świątobliwość zatrzymał się jeszcze przy instalacji Ai Weiweia „Cyrk zwierzęcy.” Seria plenerowych rzeźb przedstawiała zwierzęta wschodnio-azjatyckiego zodiaku.

Przed opuszczeniem kampusu Jego Świątobliwość podziękował wszystkim, którzy umożliwili Mu pobyt w Princeton, w tym również policji uniwersyteckiej, której przekazał podpisany egzemplarz swojej książki Szlachetność serca, czyli jak zmieniać świat, zaczynając od siebie.

Organizatorzy, w tym zastępca dziekana Matt Weiner, podarowali Jego Świątobliwości i wszystkim osobom z Jego otoczenia pomarańczowe czapki Princeton, po czym zapozowano do ostatniego wspólnego zdjęcia. Kolejnym punktem dwumiesięcznej amerykańskiej wizyty Jego Świątobliwości jest Karma Thegsum Czoling w Shamong, New Jersey.

Zdjęcia: Filip Wolak