Buddha Siakjamuni zapoczątkował tradycję duchową, nazywaną dzisiaj buddyzmem, Dharmą Buddhy, czy też naukami prowadzącymi do Przebudzenia.

Ponad 2500 lat temu, w starożytnych Indiach, książę Siddhartha Gautama przez wiele lat praktykował ascezę. Zrozumiał jednak, że umartwianie ciała nie doprowadzi go do upragnionego celu i porzucił dotychczasową ścieżkę. Usiadł spokojnie pod rozłorzystym drzewem, które dzisiaj nazywane jest Drzewem Bodhi, czyli Drzewem Przebudzenia. W jego cieniu osiągnął pełnię urzeczywistnienia prawdziwej natury wszystkich zjawisk. Stał się Buddhą, Przebudzonym. 

Nauki pozostawione przez Buddhę, czyli dharma, ukazują kompletną, złożoną z wielu praktyk ścieżkę, prowadzącą do stanu całkowitego wyzwolenia z cyklicznej egzystencji, nieustannych narodzin i śmierci, zwanej samsarą. Buddha nauczał, że wszystkie istoty posiadają potencjał takiego wyzwolenia, który można w pełni zrealizować stosując ukazane przez niego metody. Ścieżka prowadząca do Przebudzenia opisywana jest na wiele różnych sposobów. Składa się głównie z dwóch elementów: nagromadzenia mądrości poprzez pogłębianie właściwego poglądu i praktykę medytacji oraz nagromadzenia zasługi poprzez rozwijanie szczodrości, cierpliwości i innych zalet. Z czasem zaczęły się wyłaniać różne szkoły praktykowania metod ukazanych przez Buddhę, które przekazywano z pokolenia na pokolenie, z mistrza do ucznia, tworząc swoiste "linie przekazu".

Buddha Karmapa

Wizerunek Buddhy autorstwa Dziesiątego Karmapy

Spóścizna Buddhy

Po parinirwanie Buddhy Siakjamuniego (486 lub 483 p.n.e. według źródeł zachodnich lub 544 p.n.e., zgodnie z tradycją pali), Mahakasjapa, regent Buddhy, zwołał zgromadzenie bhikszu (mnichów), bezpośrednich uczniów Buddhy, którzy osiągnęli stan Arhata (zniszczyli przywiązanie do ego).

Mahakasjapa, wybrany przez Buddhę na lidera sanghi, przewodniczył temu zgromadzeniu, złożonemu z pięciuset Arhatów, które odbyło się opodal miasta Radżagrha. Król Magadhy zapewnił im pożywienie i odpowiednie schronienie, gdyż spotkanie odbywało się podczas pory deszczowej. Zadaniem tej pierwszej, historycznej Rady byddyjskiej sanghi było spisanie, objaśnienie i skonsolidowanie nauk Buddhy. Jego bezpośredni uczniowie zebrali i prawidłowo skatalogowali różne przekazy swego mistrza.

Ànanda zebrał Sutry; Upali stworzył kolekcję Winaji, czyli reguł i ślubowań, zaś Mahakasjapa przedstawił matraki (które później przekształcono w zbiór Abhidharmy, czyli zasad funkcjonowania zjawisk). Te trzy zbiory w świecie buddyjskim znane są jako “Tripitaka” czyli “trzy kosze” nauk Buddhy: Sutra-pitaka, Winaja-pitaka i Abhidharma-pitaka.

Zgodnie zaś z przekazem Nagardżuny, wielkiego mistrza mahajany i praojca buddyjskiej filozofii i tradycji madhyamaki (środkowej ścieżki) bodhisattwowie będący bezpośrednimi uczniami Buddhy, zgromadzili się również w Wimalaswabhawie, w pobliżu Radżagrihy, gdzie Bodhisattwa Wadżrapani recytował Sutry; Maitreja stworzył zbiór Winaji, a Mañdziuśri zbiór Abhidharmy. Tej Radzie przewodniczył Bodhisattwa Samantabhadra, a jego celem było zgromadzenie i spisanie wszystkich nauk mahajany.

Później zwołano jeszcze dwie podobne Rady. Razem zapewniły one przetrwanie całej kolekcji nauk pozostawionych przez Buddhę. Wiele z nich istnieje do dzisiaj w wielu językach: w sanskrycie, pali, po tybetańsku, chińsku, japońsku i w innych językach azjatyckich. Wiele z tych dawnych tekstów przetłumaczono już na języki zachodnie, głównie angielski, francuski i niemiecki.

Więcej szczegółów na ten temat znajdziesz na stronach w menu bocznym.

Trzy jany nauk

Nauki Buddhy były wielopłaszczyznowe, przez co zostały podzielone na tak zwane trzy jany (pojazdy), czyli cykle buddyjskiej ścieżki. Tradycyjnie są nimi: śrawakajana (pojazd słuchających), pratjekabuddhajana (pojazd samotnie praktykujących) i bodhisattwajana (pojazd mahajany).

Jednak w dzisiejszych czasach, szczególnie w buddyzmie tybetańskim, podział ten odwołuje się do nauk hinajany (mniejszy/podstawowy pojazd), mahajany (wielki/zaawansowany pojazd) i wadżrajany (niezniszczalny pojazd). Każdy z tych trzech cykli nauk był popularny w różnych okresach rozwoju buddyzmu.

1. Nauki hinajany

Pierwsza Rada sanghi, która odbyła się tuż po odejściu Buddhy, skupiała się głównie na naukach hinajany. Z początku tradycja tych nauk rozkwitała w Indiach, a za panowania buddyjskiego króla Asioki w I wieku pne, znanych było osiemnaście szkół hinajany. W owym czasie buddyzm zaczął rozprzestrzeniać się po całej Azji, a głównym ośrodkiem hinajany stała się Sri Lanka.

2. Nauki mahajany

Nauki mahajany zyskały popularność w nowym tysiącwieczu a w I wieku n.e. trafiły do innych krajów Azji. Przez kolejne stulecia zakorzeniały się w Chinach, Korei, Japonii, Wietnamie i Tybecie.

W Indiach wielki rozgłos zyskali tacy mistrzowie mahajany, jak Nagardżuna, Bhawja, Dżnianagarbha, Arjadewa, Asanga, Wasubandhu, Dignaga, Dharmakirti, Tilopa i Naropa.

2. Nauki wadżrajany

Buddha pod koniec życia przekazał nauki wadżrajany tylko bardzo małej grupie dojrzałych uczniów, dlatego były bardzo słabo znane aż do VI wieku n.e. Wtedy właśnie wielu wielkich mistrzów mahajany zaczęło wkraczać na ścieżkę wadżrajany i porzuciło wyższe studia filozofii, tytuły profesorskie czy okazałe klasztory na rzecz odosobnionej i tajemnej praktyki tantr.

 

Bądź na bieżąco!

Jeżeli chcesz otrzymywać informacje o naukach lub relacje z oficjalnej działalności J.Ś. Karmapy, zamów subskrypcję naszego Newslettera.

Zamówienie subskrypcji oznacza akceptację Polityki Prywatności obowiązującej na tym portalu.