W naukach dla członków KTD Karmapa wraca do podstaw buddyzmu

19 kwietnia 2015 r. – Woodstock, Nowy Jork

---

Wieloletni członkowie społeczności KTD mieli okazję spędzić ten dzień z Siedemnastym Karmapą w świątyni, która jednocześnie jest sercem ich społeczności jak i północno-amerykańską siedzibą Jego Świątobliwości. Karmapa nauczał rano i po południu, a tematem były Cztery Dharmy Gampopy, które – jak stwierdził Jego Świątobliwość – zawierają pełnię nauk buddyjskich.

Jak wyjaśnił w przemówieniu wstępnym przewodniczący KTD Tenzin Chonyi, społeczność KTD rozrosła się znacznie bardziej niż mogły pomieścić ściany świątyni głównej. Dlatego Jego Świątobliwość zgodził się udzielać w KTD nauk przez dwa dni tak, by ci wszyscy, którzy są członkami KTD od co najmniej trzech lat, mieli możliwość uzyskania ich od Gjalłanga Karmapy w ich własnym domu Dharmy. Aby umożliwić wysłuchanie nauk tym, którzy nie zmieścili się w ośrodku, wykład był transmitowany na żywo przez internet wraz z tłumaczeniem na angielski, chiński i hiszpański.

Wracając do czasów, gdy Jego Świątobliwość Szesnasty Karmapa po raz pierwszy podróżował na Zachód, Tenzin Chonyi zauważył, że w latach siedemdziesiątych XX wieku, poza sporadycznym zaproszeniem buddyjskiego nauczyciela, by dał jakiś wykład na uniwersytecie, zainteresowanie Dharmą było bardzo ograniczone. Od tamtej pory w Stanach Zjednoczonych i w innych miejscach odnotowano ogromny wzrost zainteresowania buddyjskimi naukami. Ten wzrost widać chociażby w tym, że niezależnie od tego jak wielkie sale modlitewne budują dzisiaj ośrodki buddyjskie, zapotrzebowanie zdaje się szybko wykraczać poza ich pojemność.

Ofiarowanie mandali pokazało kolejny wkład w Dharmę na Zachodzie, jaki wniósł ośrodek KTD w postaci związanego z nim centrum trzyletnich odosobnień, Karme Ling. Szósta grupa osób odbywających tradycyjne w szkole karma kagju trzyletnie odosobnienie przebywa właśnie teraz w Karme Ling. Za przewodniczącym KTD Tenzinem Chonyi nauczyciele mężczyzn i kobiet odbywających odosobnienie, wraz z innymi lamami z Karme Ling, uformowali procesję rozpoczynającą program wydarzeń w KTD.

Jego Świątobliwość Karmapa rozpoczął swój wykład od zacytowania mistrza szkoły drukpa Drukpy Kynleja, który stwierdził, że aby nauczać Dharmy trzeba albo posiadać doskonałe urzeczywistnienie Dharmy, albo być bardzo chełpliwym. Dodał, że On sam zapewne należy do tej drugiej kategorii, gdyż z pewnością nie spełnia pierwszego warunku.

Przechodząc do tematu dnia, Czterech Dharm Gampopy, Jego Świątobliwość rozpoczął od objaśnienia tekstowej podstawy tych nauk. Na początek jasno stwierdził, że wykład Czterech Dharm Gampopy faktycznie zawiera w sobie całą Dharmę, jakiej kiedykolwiek nauczał Buddha, i przedstawia ją w sposób zrozumiały dla uczniów wszystkich trzech poziomów. Następnie Karmapa przeszedł do naukowej dyskusji o źródle tych Czterech Dharm w tekstach samego Gampopy, porównując stanowiska na ten temat różnych mistrzów karma kagju i drukpa kagju.

Kiedy Jego Świątobliwość przeszedł do omówienia konkretnie owych Czterech Dharm, umieścił każdą z nich we właściwym z trzech pojazdów, a także w kontekście trzech rodzajów uczniów, zgodnie z tym jak przedstawił to Tybetańczykom w lam rim mistrz Atiśa i jak przekazywała to w Tybecie tradycja kadampa.

Jego Świątobliwość zaznaczył, że mistrz Gampopa posiadał zarówno przekaz kadampy jak i Sześciu Dharm Naropy oraz Mahamudry, ale sam stwierdził, że to dzięki błogosławieństwu tradycji kadampa może przynosić pożytek czującym istotom. Karmapa powiedział, że Gampopa nauczał takich praktyk jak Mahamudra i Sześć Dharm Naropy, nazywanych często Sześcioma Jogami Naropy, dopiero gdy widział, że umysły uczniów zostały na nie przygotowane poprzez trening m.in. nauk lam rim kadampy.

Przechodząc do pierwszej z Czterech Dharm Gampopy, Jego Świątobliwość zwrócił uwagę, że istnieją jej dwa warianty: Dharma stająca się Dharmą i umysł stający się Dharmą. Z tych dwóch w dalszej części odnosił się głównie do pierwszego. Te pierwsze wskazówki przeznaczone są przede wszystkich dla osób o mniejszych zdolnościach, tj. takich, które na ogół określa się jako kierujące się motywacją osiągnięcia szczęścia w przyszłych żywotach. Dlatego podstawowe nauki tej pierwszej z Czterech Dharm Gampopy dotyczą ośmiu światowych dharm oraz karmicznych przyczyn i skutków. Jego Świątobliwość dodał jeszcze, że kategoria osób o mniejszych zdolnościach mieści w sobie jeszcze drugą grupę – tych, którzy nie wierzą w istnienie przeszłych i przyszłych żywotów. Ich rozwój duchowy może się także odbywać przez praktykę pierwszej Dharmy.

W XXI wieku, stwierdził Jego Świątobliwość, poważną przeszkodą w tym, by Dharma stała się Dharmą, jest silnie materialistyczne ukierunkowanie naszego życia. Owo przytłaczające poczucie, że nasze szczęście wiąże się z przyjemnościami zmysłów sprawia, że jesteśmy skonsternowani w poszukiwaniu naszego prawdziwego szczęścia. Nasza obsesja na punkcie rzeczy materialnych i przyjemności zmysłowych pozostawia nas ślepymi na prawdziwy cel i dlatego nie potrafimy jasno zobaczyć jaką ścieżkę powinniśmy obrać, by osiągnąć ten cel.

W związku z tym na początku ścieżki prawdziwa praktyka polega nie tyle na kontemplowaniu wzniosłych koncepcji czy obiektów medytacji, ale raczej na szczerej i trzeźwej ocenie własnego życia.

Powinniśmy zadać sobie bardzo jasno pytanie – powiedział Jego Świątobliwość. – Czego naprawdę potrzebuję? Jaki jest rzeczywisty cel mojego życia?

Następnie Karmapa odniósł się do problemu, na ile możliwe jest całkowite uwolnienie się od ośmiu światowych dharm. Nawet w umysłach Bodhisattwów, zauważył, może pojawić się pewien ślad światowej motywacji, jak choćby troska o pożywienie. Dlatego trudno, byśmy wymagali od samych siebie całkowitego oderwania naszych działań od jakichkolwiek światowych trosk. Tym niemniej, byłoby niesłychanie smutne, gdyby nasza praktyka Dharmy zmieszała się z ośmioma światowymi dharmami.

Jeżeli nie potrafimy sprawić, by nasze zaangażowanie w nauki Dharmy i formalna praktyka były wolne od ośmiu światowych pobudek i trosk, to jest bardzo mało prawdopodobne, że uda nam się uwolnić od nich nasze zwyczajne działania.

Kontynuując ten wątek Jego Świątobliwość zażartował, że teraz będzie propagował światową dharmę troski o pożywienie, gdyż nadeszła pora obiadu.

Oprócz Dzogczena Ponlopa Rinpoczego i Khenpo Karthara Rinpoczego w dzisiejszych naukach udział brali tak znamienici lamowie jak Zurmang Garłang Rinpocze i Drupthob Rinpocze. Wszyscy oni oraz pozostali uczestnicy udali się na południowy posiłek, a wczesnym popołudniem wrócili na drugą sesję nauk.

Podczas popołudniowej sesji Jego Świątobliwość omówił pozostałe trzy Dharmy, rozpoczynając od Dharmy stającej się ścieżką. Ta Dharma skierowana jest zarówno do praktykujących o średnich jak i wyższych umiejętnościach. Jest ona również odpowiednia dla podążających za naukami wszystkich trzech pojazdów. Jeśli ścieżka, o której mowa w wyrażeniu „Dharma stająca się ścieżką”, jest ścieżką prowadzącą do wyzwolenia, to praktyka dotyczy zwyczajnego pojazdu, natomiast jeśli praktykujemy z zamierzeniem osiągnięcia najwyższego szczęścia wszechwiedzącego stanu Buddhy, to staje się praktyką osoby o najwyższych zdolnościach, a więc wielkiego pojazdu czyli mahajany.

Jeśli mamy praktykować tak, by Dharma stała się ścieżką prowadzącą do wyzwolenia z samsary, Jego Świątobliwość położył nacisk na kultywowanie wyrzeczenia, czyli innymi słowy pragnieniu uwolnienia się z samsary. Dodał, że niektórzy z Jego zachodnich uczniów mówili Mu, że ta właśnie praktyka stanowi dla nich największe wyzwanie i podkreślił, że niesłychanie ważne jest, by zrozumieć różnicę między prawdziwym szczęściem, a tym co jedynie wydaje się nim być, jak choćby intensywna przyjemność w różnych formach, i podobnie, by uświadomić sobie różnicę między prawdziwym cierpieniem, a tym co tylko zdaje się być cierpieniem.

To nie rzeczy materialne są problemem – powiedział, – ale nasze lgnięcie do nich. To ono nam szkodzi.

Gdy druga Dharma Gampopy – Dharma stająca się ścieżką – dotyczy ścieżki mahajany, najważniejsza staje się praktyka Bodhiczitty. Niektórzy sądzą, że Bodhisattwa to po prostu życzliwy człowiek, a Bodhiczitta to nic innego jak dobroczynność. Jest to niewłaściwe rozumienie, gdyż Bodhiczitta wiąże się nie tylko z pełną współczucia dobroczynnością, ale też z głęboką mądrością, stwierdził Jego Świątobliwość.

Ponieważ nasz egoizm jest największą przeszkodą w rozwinięciu bezstronnej miłości w stosunku do wszystkich, potrzebna nam jest mądrość, dzięki której rozpoznamy, że nie ma naprawdę różnicy między nami, a innymi, powiedział Karmapa. W poruszający sposób mówił o wszystkich istotach, które czekają aż wyzwolimy się z naszego zaabsorbowania samymi sobą i przyjdziemy im z pomocą, jak byśmy byli ich jedynym dzieckiem i tkwili w więzieniu, podczas gdy one są na zewnątrz bez żadnej opieki i pilnie potrzebują, byśmy przybyli im z pomocą. To nasz egoizm sprawia, że wciąż je zaniedbujemy, uwikłani w nasze własne, egoistyczne sprawy.

Trzecia Dharma Gampopy – ścieżka rozwiewająca iluzję – dotyczy przede wszystkim wadżrajany.

To, co tu nazywamy iluzją, to subtelny nawyk dualizmu – wyjaśnił Jego Świątobliwość. – Ponieważ praktyka tajemnej mantry jest jedynym pojazdem, który ostatecznie eliminuje subtelne nawyki dualizmu, dwa etapy tantry stanowią główną praktykę odpowiadającą trzeciej Dharmie Gampopy.

Karmapa oświadczył, że nie jest w stanie dobrze tego wyjaśnić i dodał, że tak czy inaczej nie ma potrzeby, by to robić, po czym przeszedł do czwartej i ostatniej Dharmy, przemieniającej iluzję w mądrość.

Czwarta Dharma Gampopy odnosi się głównie do praktykowania Mahamudry, stwierdził, po czym przekazał esencjonalne wskazówki do praktyki Mahamudry, skupiając się na nierozdzielności myśli i Dharmakaji.

Na zakończenie Jego Świątobliwość stwierdził, że Szesnasty Gjalłang Karmapa wiązał wielkie plany i wielkie nadzieje z Ameryką Północną. I chociaż wiele z nich „jest już prawie spełnionych”, to wyraził nadzieję, że będzie w stanie wszystkie doprowadzić do całkowitego spełnienia. I aby tak się stało, Karmapa powiedział o swoim pragnieniu, by móc wracać tu jeszcze wielokrotnie i często, na co odpowiedział Mu głośny aplauz.